Ծանոթացում 2019-2020թթ առարկայական ծրագրի հետ:

Առաջադրանք 1  .

Պատմություն 

Ինչու ենք ուսումնասիրում պատմությունը

Տարատեսակ աղբյուրներ ուսումնասիրելուից հետո ինքնուրույն ձևակերպիր «Ինչու ենք ուսումնասիրում պատմությունը»:

Մենք ուսումնասիրում ենք պատմությունը, քանի որ մենք հետաքրքրվում ենք մեր նախնիների մասին։ Մեզ հետաքրքրում է մեր անցյալը, ինչո՞վ էին զվաղվում, ո՞նց էին պաշտպանվում և այլն։

Դասարանական աշխատանք

«Հայոց պատմություն »   / կարդալ էջ 6-8 , պատասխանել հետևյալ հարցերին/

1. Ո՞վ էր Հայոց պետության հողի գերագույն տերը:

Թագավորը

2. Որո՞նք էին հողատիրության հիմնական ձևերը:

Հողատիրության հիմնական ձևերը կալվածքներն էին։

3. Ինչպե՞ս էին կոչվում ժառանգությամբ փոխանցվող հողային տիրույթները:

Հայրական  տիրույթ

4. Ովքե՞ր էին սեպուհները:

Արքայազները

5. Ի՞նչ դասերից էր կազմված ավատատիրական աստիճանակարգը Հայաստանում:

Նախարարական տան գլխավորը կոչվում էր տեր կամ տանուտեր: V դ. վերջին, երբ Վա հան Մամիկոնյանը պաշտոնապես դարձավ Հայաստանի արևելյան մասի կառավարիչը, այն անվանվեց Տանուտերական իշխանության աշխարհ: Ինչպես թագավորական, այն պես էլ նախարարական տոհմի հաջորդ աստիճանը սեպուհներն է ին:

6. Ովքե՞ր էին կազմում ազատների և անազատների դասերը:

Ստորին՝ անազատների դասը կազմում էին քաղաքացիները, առևտրականները, արհեստավորները, շինականները (ազատ և կախյալ գյուղացիները), ինչպես նաև քաղաքային ռամիկները, որոնցից կազմվում էր հետևակը:

7. Կազմել ավատատիրական աստիճանակարգության գծապատկերը:

Տնային հանձնարարություն/

2.Գահնամակ,  Զորանամակ- կարդալուց հետո հիմնավորել այս փաստաթղթերի կարևորությունը:

Գահանամակի կարևորությունը հետևյալն էր։ Գահանամակը ներկայացնում է հայոց արքունիքում իշխանների և նախարարների զբաղեցրած տեղերը: Նախարարների և իշխանների գահը որոշվել է նրանց տնտեսական և ռազմական հզորությամբ: Այս փաստաթղթերը հաստատել են տերունական իրավունքներ ունեցած թագավորները։

Իսկ Զորանամակը հայոց արքունիկի ռազմական ուժերն էր ներկայացնում:

Գահնամակ– Հայոց արքունիքում իշխանների կամ նախարարների ունեցած տեղերի, գահերի կամ պատվաստիճանների հրովարտակ, վավերական ցուցակ։ Նախարարի կամ իշխանի գահը որոշվել է նրա տնտեսական ու ռազմական հզորությամբ, ինչպես նաև հնագույն ավանդական հիմքով։ Գահնամակը մեզ հասած տեսքով հայտնաբերել է հայոց կաթողիկոս Սահակ Պարթևը 424 թվականի դեկտեմբերի 26-ին պարսից արքունի դիվանում։
Ավատատիրական համակարգին հատուկ այդ արտոնագիրը վավերացրել է նախարարների կամ իշխանների նկատմամբ տերունական իրավունքներ ունեցած թագավորը։ Նախարարների գահերը եղել են կայուն և ժառանգական։ Միայն բացառիկ դեպքերում թագավորը կարող էր Գահնամակում մասնակի փոփոխություններ մտցնել։

Զորանամակ- Մեծ Հայքի ռազմական ուժերի քանակի և դասակարգման մասին պետական վավերագիր կամ ուրույն հրովարտակ։ Գործադրվել է Մեծ Հայքում մինչև հայ Արշակունի արքայատան անկումը (IV դարի վերջ – V դարի սկիզբ)։ Կազմվել է քառաբաժին բոլորակ աղյուսակի ձևով՝ ըստ Մեծ Հայքի չորս կուսակալ զորավարությունների (Հյուսիսային, Հարավային, Արևելյան և Արևմտյան դռների)։ Յուրաքանչյուր բաժնում դասվել են 21 կամ 22 նախարարություն՝ նշելով նրանց յուրաքանչյուրի զորաքանակը։ Ըստ մեզ հասած զորանամակի, Արշակունիների օրոք Հայոց զորքի ընդհանուր թվաքանակը եղել է 124 հազար մարտիկ, որից 84 հազարը կազմել են նախարարական կամ սեպուհական, իսկ 40 հազարը՝ արքունի (ոստանիկ) և մարդպետական գնդերը։ Արտաքին վտանգի ժամանակ նախարարները իրենց զինվորական ուժերը գումարել են Զորանամակով սահմանված զորաթևում, իսկ անհրաժեշտության դեպքում Հայոց արքայի կամ սպարապետի հրամանով օգնել են այս կամ այն զորաթևին։

Առաջադրանք 2.

Դասարանական աշխատանք

Պետական կառավարման համակարգը/  կարդալ էջ 8-10, պատասխանել հարցերին/

Տանը

Հետազոտական աշխատանք

http://www.historyofarmenia.am/am/Encyclopedia_of_armenian_history_the_establishment_of_feudal_system

http://findarmenia.org/arm/history/19/134/135

http://findarmenia.org/arm/history/19/134/136

http://findarmenia.org/arm/history/19/134/137

https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/6004

https://bararanonline.com/ֆեոդալիզմ