Рубрика: Ֆիզիկա. Տատը և դասարանում, Uncategorized

Թեման.Նյութի խտություն ն:Մարմնի զանգվածի և ծավալի հաշվումը Դասարանում քննարկվող հարցեր:

Որ մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ շարժման արագություն ՝գրել բանաձևը

Հավասարաչափ շարժման արագությունը ֆիզիկական մեծություն է, որը հավասար է մարմնի անցած ճանապարհի հարաբերությանն այն ժամանակամիջոցում, որի ընթացքում մարմինն անցել է այդ ճանապարհը:

2.Ինչ միավորներով է չափվում արագությունը՝ՄՀ-ում

ՄՀ-ում որպես արագության միավոր ընդունված է այն հավասարաչափ շարժման արագությունը, որի դեպքում մարմինը 1վ-ում անցնու է 1մ ճանապարհ:

1 մ/վ

3.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը

Ճանապարհ=ԱրագությունxԺամանակ (S=vt)

4.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը

Ճանապարհ=ԱրագությունxԺամանակ (S=vt)

5.Ինչպես որոշել հավասարաչափ շարժման ժամանակը,եթե հայտնի են մարմնի արագությունն ու ճանապարհը,գրել բանաձևը:

Ժամանակ=Ճանապարհ:Արագություն(t=s:v)

6.Ինչպես է շարժվում մարմինը,եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում:

Եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, ապա այն պահպանում է դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը:

7.Որ երևույթն  է կոչվում իներցիա

Այլ մարմինների ազդեցության բացակայությանբ մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը պահպանելու երևույթն կոչվում է իներցիա:

8.Ինչու է վտանգավոր թռչել շարժվող ավտոբուսից:

9.Շրջապատից մեկուսացված մարմինը կփոխի իր արագությունը,թե ոչ:

ոչ արագությունը չի փոխվի:

Рубрика: Ֆիզիկա. Տատը և դասարանում, Uncategorized

Գ․ Մխիթարյան գրքից առաջադրանքներ

Գ.Մխիթարյան էջ 22 տարբերակ 1

I._______
|
s=250մ |
v5մ/վ   |
________
t=?
v=s:t
t=s:v=250մ:5մ/վ=50վ
Պատ.`3

II
|
t=15վ |
v=4մ/v|
________
s=?
s=v.t=15վ.4մ/վ=60մ
Պատ.`4

III            |
t=60կմ/ժ |
v=1,5ժ    |
________
s=?
s=v.t=60կմ/ժ.1,5ժ=90կմ
Պատ.`3

IV                |
t=5վ            |
v=0,34կմ/վ|
________
s-?
s=v.t=0,34կմ/վ.5վ=1,70կմ=1700մ

V                              |
s=43200կմ             |
v=8000մ/վ=8կմ/վ  |
________
t=?
t=s:v=43200կմ:8կմ/վ=5400վ
Պատ.`3

Գ. Մխիթարյան էջ 17-30

Տարբերակ 1
I. Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարնի նկատմամբ անվանում են մեխանիկական շարժում:

II. Որ շարժումն են անվանում հավասարաչափ: Այն շարժումը, որի դեպքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ:

III. Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը դադարի վիճակում է գտնվում վագոնի, վագոնում նստած մյուս ուղևորների և գետնի նկատմամբ:

IV.
v1=60/0,5=120կմ/ժ
v2=30/0,25=120կմ/ժ
v3=2:1/60=2/1·60/1=120կմ/ժ
Պատ.`հավասարաչափ է

Տարբերակ 2

I. Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են հետագիծ:

II. Մարմինը անցած ճանապարհում կոչվում է հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում:

III. Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեղափոխվում է վագոնում քայլող ուղևորի նկատմամբ:

IV. Թվարկված շարժումներից հավասարաչափ է երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջ:

Տարբերակ 3

I. Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշ ժամանակամիջոցի ընթացքում անվանում են անցած ճանապարհ:

II. Մեխանիկական շարժում է կոչվում մարմնի դիրքի փոփոխությունը  այլ մարմիների նկատմամբ:

III. Հեծանիվը իջնում է բլրից: Նրա կմախքի նկատմամբ գտնվում է շարժման մեջ հեծանվի շղթան ոտնակների պտտման դեպքում:

IV. Ավտոմեքենան  0,5ժ-ում աանցավ 30կմ հեռավորություն, ընդ որում առաջին 15ր-ում 20կմ, իսկ հաջորդի ընթացքում` 10կմ: Դա անհավասարաչափ շարժում է:

Տարբերակ 4

I. Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, անվանում են հավասարաչափ շարժում:

II. Հետագիծ է կոչվում աայն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում:

III. Շենքի հիմքը գտնվում է դադարի վիճակում:

IV. Բերված շարժումներից անհավասարաչափ է ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը:

Տարբերակ 5

I. Հավասարաչափ շարժման արագությունը անվանում են այն մեծությունը, որը թվապես հավասար է: Միավորը ժամանակում մարմնի  անցած ճանապարհին:

II.
s=900s
t=15ր=900վ
v(մ/վ)-?
v մի.=s/t=900մ/900վ=1s/վ
Պատ.`2

III.
108000 4մ/ժ
v(/)-?
v=108000կմ/ժ
30000մ/վ
Պատ.`1

t=1ժ=3600վ
s=33,5կմ=33500մ
s/t=33500/3600=9,3մ/վ
Պատ.`4

Տարբերակ 6

I. Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմնի արագույթւոնը ցույց է տտալի ինչ ճանապարհ է անցել մարմինը միավոր ժամանակում:

II.
t=10ր=600վ
s=3կմ=3000մ
v=?

v=s:t=3000:600=5մ/վ

Պատ.`2

III.
Այլ մոլորակներ թրջելու համար նախատեսված տիզերական հրթիռը պետք երկրի նկատմամբ ունենա 11600մ/վ:

IV.
s=860մ
t=3,5ր=210վ
v=?

v=s:t=860:210=4,1մ/վ

Պատ.`1

V.
Հեծանվորդը միջինում անցնում է 7,5մ/վ:

Գ. Մխիթարյան գիրք մաս 1 էջ 19

I. Հավասարաչափ շարժման արագությունը անվանում են այն մեծությունը, որը թվապես հավասար է: Միավորը ժամանակում մարմնի  անցած ճանապարհին:

II.
s=900s
t=15ր=900վ
v(մ/վ)-?
v մի.=s/t=900մ/900վ=1s/վ
Պատ.`2

III.
108000 4մ/ժ
v(/)-?
v=108000կմ/ժ
30000մ/վ
Պատ.`1

t=1ժ=3600վ
s=33,5կմ=33500մ
s/t=33500/3600=9,3մ/վ
Պատ.`4

Գ.Մխթարյան գիրք էջ 17 1 մաս

Տարբ. 1

I.  ժամանակի ընթացքում մարմինի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարմնի նկատմամբ անվանում են  մեխանիկական շարժում

Պատ.`3

II. Այն շարժումըը որի դեպքում մարմինը ցակկացած հավասար ժամանակիմիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարներ կոչվում է հավասարաչափ շարժում:

Պատ.`1

III. Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորները գտնվում է դադարի վիճակում վագոնի և վագոնում նստած մյուս ուղևորների  նկատմամբ:

Պատ.`1 և 3

IV.
t1=0,5ժ=30ր
t2=15ր
t3=1ր
s1=60կմ
s2=30կմ
s3=2կմ

Рубрика: Ամփոփում Պատմ․

Կիսամյակային ամփոփում

Սեպտեմբեր

Հոկտեմբեր

Նոյեմբերի 18-24-ը

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 2

Նոյեմբերի 25-30-ը

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 2

Դեկտեմբերի 2-6-ը

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 2

Դեկտեմբերի 9-15-ը

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք

Рубрика: Uncategorized

Ի՞նչ խորհուրդ կտայի․․․

Ֆիլմեր

Խորհուրդ կտայի դիտել այս ֆիլմերը; Один дома/Տանը մենակ 123․, Каникуы Санта Клауса/Սանտա Կլաուսի Արձակուրդները, Кудряшка Сью/Գանգրահեր Սյունэ

Ամանորյա Երգեր

Jingle Bells

Mery Christmas

Happy New Year

Рубрика: Uncategorized

Ամանորի խոհանոց

Աղցաններ: 3-4 տեսակի: Մայրաքաղաքայինը եւ եւս երկու աղցան` ըստ ճաշակի: Դա կարող է լինել հավի կրծքամսով` համեմված ամենատարբեր բանջարեղենով, կարմիր ճակնդեղով կամ խեցգետնի ձողիկներով: Կախված է ձեր բյուջեից:

Երշիկեղեն: Հայկական բաստուրման եւ սուջուխը պետք է անպակաս լինեն ձեր սեղանից, իսկ բժշկական երշիկ, ապխտած, թե խոզապուխտ՝ ինքներդ կարող եք որոշել:

Պանիր: Ամանորի սեղանին պանրի տեսականին նույնպես անհրաժեշտ է, բայց՝ ոչ պարտադիր: Կարող եք սահմանափակվել մեկ տեսակի պանրով, օրինակ` հոլանդական: Սրա հետ կարող եք ռոքֆոր տեսակի պանիր դնել, ինչպես նաեւ ապխտած:

Նրբաբլիթներըիշլի քյուֆթան չեն կարող շրջանցել ձեր ամանորյա սեղանը: Որոշ տներում քյուֆթան փոխարինում են կիեւյան կոտլետներով:

Տոլմա: Բոլորիս հայտնի հայկական պասուց տոլման հատկապես պետք է դրվի նրանց սեղանին, ովքեր Սուրբ Ծննդից մեկ շաբաթ առաջ պահքի մեջ են: Թփով տոլման նույնպես շատ տներում դրվում է ամանորյա սեղաններին:

Ամանորյա սեղանին պետք է դրվի նաեւ գլխավոր ուտեստներից մեկը, որը պարտադիր չէ, որ խոզի տապակած ազդր լինի, այլ կարող է լինել հնդկահավ, խոզի փափկամիս, իսկ պահքի պահողների համար ձուկը կատարյալ տարբերակ է: Գլխավոր ուտեստը մատուցելիս կարելի է այն զարդարել հազարի տերեւներով, կիտրոնով, ձիթապտղով: Ի դեպ՝ ձիթապտղի մասին: Կարող եք սահմանափակվել միայն սեւով, իսկ բազմազանության համար գնել նաեւ կանաչ եւ կարմիր գույնի:

Խմիչքներից Ամանորը դիմավորելու համար կարեւոր է շամպայնը: Գինին նույնպես կարեւոր է, քանի որ առջեւում Սուրբ Ծնունդ է: Օղին, կոնյակը, լիկյորը եւ այլ խմիչքները` ըստ ցանկության:

Թխվածք նույնպես կարելի է 3-4 տեսակ դնել: Դեռեւս 1990-ական թվականներից հայկական ամանորյա սեղանից անպակաս էին ծխախոտ կոչվող թխվածքը, կրեմով լցոնված կոնը, նապոլեոնը, փախլավան, էկլերը, իսկ հիմա դրանց տեսականին այնքան է ընդլայնվել, որ չես կողմնորոշվում` ինչ դնել սեղանին: Այնուամենայնիվ, դասական մեղրով տորթն ամենհարմարն է, եթե ժամանակը եւ հնարավորությունները չեն ներում ավելին անել:

Չրեղենըչարազը նույնպես ցանկալի են: Դրանք առատության եւ հարստության խորհրդանիշ են:

Рубрика: Uncategorized

Китайская народная сказка 15-20 декабря

Китайская народная сказка
15-20 декабря

  1. Прочитайте текст

    Говорят, что жил когда-то в Фучжоу один бедный студент. Он был такой бедный, что не мог заплатить даже за чашку чая. Звали его Ми. Он умер бы от голода, если бы не один хозяин чайной. Он жалел Ми и поил, и кормил его бесплатно.Но вот однажды Ми пришѐл к хозяину и сказал:– Я ухожу. Денег у меня нет, и я не могу заплатить за всѐ, чтоя выпил и съел здесь. Но я не хочу быть неблагодарным. Вот смотри!И он вынул из кармана кусок жѐлтого мела и нарисовал на стене чайной жѐлтого аиста. Аист был совсем как живой.– Этот аист, – сказал Ми, – принесет вам в десять раз больше денег, чем я должен. Каждый раз, когда в вашей чайной соберутся люди, вы должны три раза хлопнуть в ладоши. Тогда аист сойдѐт со стены и будет танцевать. Но вы никогда не должны заставлятьаиста танцевать для одного человека. Если вы будете заставлять еготанцевать для одного человека, он будет танцевать в последний раз.На следующий день, когда в чайной собралось много народу,хозяин три раза хлопнул в ладоши, и аист сошѐл со стены и начал танцевать. Гости удивлялись и не верили своим глазам.С тех пор в чайной всегда собиралось много посетителей и хозяин стал очень богатым.Но вот однажды в чайную зашѐл один богатый человек. Он пришѐл посмотреть на аиста, о котором много слышал. Он положил на стол много денег и заставил хозяина выгнать всех людей из чайной.– Я хочу смотреть на аиста один, – сказал он. Хозяин увидел деньги и забыл то, что сказал ему студент. Он хлопнул три раза в ладоши, и аист сошѐл со стены. У него был невесѐлый и больной вид. Он станцевал только один танец и ушѐл обратно. Хозяин сердился, кричал, но ничего не мог сделать.А ночью в дверь чайной кто-то постучал. Хозяин открыл дверь и видит: стоит студент Ми и молчит. Потом студент Ми вынул из кармана дудочку, заиграл на ней и пошѐл прочь. Аист сошѐл со стены и пошѐл за ним. С тех пор никто никогда не видел студента Ми и его жѐлтого аиста.

2. Соедините части предложения

А. Он был такой бедный, что — 4 не мог заплатить даже за чашку чая.

Б. И он вынул из кармана кусок — 3. нарисовал на стене чайнойтанцевать для одного человека,жѐлтого аиста.

В. Если вы будете заставлять его — 1 он будет танцевать в последний раз.

Г. Он хлопнул три раза в ладо — 2. аист сошѐл со стены.

А. Он был такой бедный, что — 4 не мог заплатить даже за чашку чая.

Б. И он вынул из кармана кусок — 3. нарисовал на стене чайнойтанцевать для одного человека,жѐлтого аиста.

В. Если вы будете заставлять его — 1 он будет танцевать в последний раз.

Г. Он хлопнул три раза в ладо — 2. аист сошѐл со стены.

3. Грамматический материал

В словах здесь, здание, здоровье, здравствуй(те) всегда пишется буква з, так как это не приставка, а часть корня. Запомните правописание слова чересчур.

4. Поделите слова на два столбика: с буквой з в приставке, с буквой с в приставке. Разделить, безработный, распилить, бессовестный, бессердечный, возвратиться, воспитывать, испугаться, бездомный, вздрогнуть, разыскать, бездельник, вскрикнуть, раздать, бесшумный, чересчур, бессмертный, беспомощный.

5.Вставьте з или с:
здоровье, рассмотреть, возвратить, бездельник, разбить, изменить, безобразие, здравствуйте, воспитательница, безработный, испугаться, здесь, восхищаться, здание, поздороваться, рассердиться, использовать.

6. От данных ниже прилагательных образуйте новые с помощью приставки без(бес-).

бессердечный, бессмертный, бессильный, безумный, бесшумный, беззвучный.

7. К данным словам прибавьте приставку раз-(рас-).
Разделить, Раздать, рассвет, расставить, рассердиться, разгадать, рассыпать, разлить.

Рубрика: Uncategorized

Երկրաչափություն

Տեսական նյութ

Թեորեմ: Եթե մի եռանկյան կողմն ու նրան առընթեր երկու անկյունները համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան կողմին ու նրան առընթեր երկու անկյուններին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:

Թեորեմ :Եթե մի եռանկյան երեք կողմերը համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան երեք կողմերին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:

Առաջադրանքներ:

1) ABCև A1B1C1 եռանկյունների մեջ AB=A1B1, BC=B1C1, <B=<B1: AB և A1B1կողմերի վրա D և D1կետերը նշված են այնպես, որ <ACD=<A1C1D1:Ապացուցել, որ ACD=A1C1D1:

Ըստ I հայտանիշի եռանկյունիները հավասր են, իսկ ըստ II հայտանիշի BCD հավասար են

2) AB և CD հատվածները հատվում են AB հատվածի O միջնակետում, <OAD=<OBC:

ա) Ապացուցեք, որ CBO=DAO,

բ) գտեք BC-ն և CO-ն, եթե CD=26սմ, AD=15սմ:

3) A անկյան կիսորդի վրա D կետը, իսկ կողմերի վրա B և C կետերը նշված են այնպես, որ <ADB=<ADC: Ապացուցեք, որ BD=CD:

4) Նկարում  AB=AC, BD=DC և <BAC=500:Գտեք <CAD-ն:

5) Նկարում AB=CD, BD=AC: Ապացուցեք, որ <CAD=<ADB:

Рубрика: Uncategorized

17.12.2019

Դասարանում 
Զահրատ

Կաղանդի ծառ մը
Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երկու բան պետք է
Նախ ծառ մը — հետո զարդեր ծառին վրա
Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երեք բան պետք է
— Ծառեն զարդեն զատ
Հավատքը գալիք աղվոր օրերու
Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Մեկ բան կը բավե — ոչ ծառ ոչ ալ զարդ —
Ատիկա խիճերն ադամանդ կարծող
Միամիտ հոգվույս բարի խաբկանքն է
Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Արդեն պատրանքը լրիվ կը բավե
Բարի տարի ձեզ և բարի պատրանք

1. Կարդա՛ և մեկնաբանի՛ր բանաստեղծությունը։

Իմ կարծիքով, հեղինակը ճիշտ է ասում։ Նոր տարին ուղղելու համար պետք է երկու բան։ Տոնածառը և զարդարել այն և այլն։ Մարդիկ տրամավորվում են նոր տարվանը, և հույս ունեն, որ ինչ _որ լավ բան տեղի կունենա։ Եվ նոր տարվա տրամադրությունը ոչ թե ծառի և զարդերի մեջ է, այլ քո հոգու մեջ…

2. Բացատրի՛ր բառերը, փոխադրի՛ր արևելահայերեն:

Հագվույս — հոգուս

Կբավե — կբավականացնե

Շտկել — ուղղել

Ատիկա — այդ

Գալիք — եկող

Զատ — բացի

Ծառին — ծառի

3. Ի՞նչն ես կարևորում Ամանորին, ի՞նչն է տխրեցնում Ամանորին:

Ես կարևորում եմ Ամանորի մեջ այն, որ մարդիկ դառնում են բարի և ինչ — որ չափով հավատք է մտնում նրաց սրտները։ Ամանորում տխրեցնում է այն, որ փոքր ժամանակից մեզ հավատացնում են Ձմեռ Պապիկին։ Բայց գալիս է այն ժամանակը, և մենք հասկանում ենք, որ աշխարհում գոյություն չունի։

Рубрика: Uncategorized

Դեկտեմբերի 9-15, առաջադրանք, 7-րդ դասարան

Հայաստանը  7-րդ դարում:

Հայաստանը 7-րդ դարի առաջին տասնամյակներում կրկին հայտնվեց պարսկա-բյուզանդական պատերազմների ոլորտում։

Անդադար պատերազմներից բյուզանդիան թուլացավ ու ստիպված եղավ դուրս հանել իր զորքը Հայաստանից: Տեսնելով Բյուզանդիայի թուլացումը, հայերը դաշինք են կնքում Արաբական խալիֆայության հետ, որն օրեցօր հզորանում էր: Դաշինքը հնարավորություն տվեց Հայաստանին անկախանալու մինչև VII դարի վերջ:

Ներկայացրու   7-րդ դարում Հայաստանում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունները, ժամանակագրությունը:

  • 607-608 թ. — Բյուզանդիայի գործուն աջակցությամբ Վրաց եկեղեցին ընդունում է քաղկեդոնականությունը և անջատվում Հայ եկեղեցուց։
  • 615-628 թ. —  Կոմիտաս Մամիկոնյանը պաշտոնապես օծվում է հայոց կաթողիկոս:
  • 618 թ. — Կառուցվում է  Ս․ Հռիփսիմեի տաճարը :
  • 631 թ. սեպտեմբերի 14-ին — Հերակլ  կայսրը Խաչափայտը վերադարձնում է Երուսաղեմ։ Հենց այդ օրն էլ քրիստոնյաները սկսում են նշել Խաչվերացի եկեղեցական տոնը։
  • 622 թ. — Արաբական թերակղզում բնակվող և անասնապահությամբ զբաղվող ցեղերի քաղաքական միավորում:
  • 628–632 թթ. — Արևելյան Հայաստանում մարզպան է նշանակվում Վարազտիրոց Բագրատունին, որը սկսել էր երկրի անկախացման գործը:
  • 639 թ. — Թեոդորոս Ռշտունին վերամիավորեց Հայաստանի արևմտյան և արևելյան մասերը:
  • 640 թ. —  սկսվեցին արաբական զորքերի ներխուժումները Հայաստան։
  •  643 թ — Կոստանդին (Կոստաս) 2-րդը Թեոդորոս Ռշտունու ձերբակալում է:
  • 652 թ —  Պայմանագիր է կնքվում Ասորիքի (Սիրիա) և Վերին Միջագետքի կառավարիչ Մուավիայի  հետ։
  •  656 թ. — Թեոդորոս Ռշտունին մահանում է:
  •  656 թ. — Համազասպ Դ Մամիկոնյանը  գումարել է նախարարական ժողով և կայացրել փոխհամաձայնություն (երկիրը բաժանվել է նախարարների միջև՝ ըստ նրանց հզորության)։
  • 656 թ. — օգտվելով Արաբական խալիֆայությունում ծավալված գահակալական կռիվներից, դաշնակցել է Բյուզանդիային և թոթափել արաբական գերիշխանությունը՝ պաշտոնապես ընտրվելով Հայոց իշխան։
  • 661թ. —  Դամասկոսից վերադառնում է Գրիգոր Ա Մամիկոնյանը:
  • 680 թ. վերջից Հայաստանը դադարեց հարկերի վճարումը խալիֆայությանը:
  • 685 թ. հյուսիս–արևելքից ներխուժած խազարների դեմ մղած պայքարում զոհվեց Գրիգոր Մամիկոնյանը:
  • 686 թ. — Աշոտ Բ Բագրատունին ենթարկվելով բյուզանդական հարձակումներին՝ հարկադրված եղավ հոգալ երկրի պաշտպանության մասին։
  • 689 թ. —  Հուստինիանոս II կայսրը նվաճեց Հայաստանը, բայց պահպանեց Աշոտ Բագրատունու իշխանությունը և պատրիկական իրավունքները։
  • 698թ. — Պսակ ճահճոտ դաշտում Սմբատ Զ Բագրատունին դիմադրել Հայաստան ներխուժող բյուզանդական զորքերին:
  • 703 թ. — Բյուզանդիայից սաանալով ռազմ, օգնություն, Սմբատ Բագրատունին 5 000-անոց զորքով անցել է հարձակման, սակայն պարտություն է կրել Դրաշպետի ճակատամարտում,
  • 705 թ. — արաբները հայ նախարարներին խաբեությամբ հավաքել են Նախճավանի և Խրամի եկեղեցիներում և ողջակիզել։
  • 709թ. — Սմբատ Բագրատունին Հայաստանի արաբ կառավարչի կոչով վերադարձել է Հայաստան և  դարձել Հայոց իշխան:

Պատմիր Թեոդորոս Ռշտունու, նրա գործունեության մասին:

Թեոդորոս Ռշտունին Հայոց իշխանն և  սպարապետն էր 628-ից, մարզպան՝ 634-ից: Ծննդյան թիվն անհայտ է, մահացել է մոտ 656թ. Դամասկոսում և թաղված է Աղթամարում:

637թ. Սասանյան պետության քայքայումից հետո Հայաստանը հռչակել է անկախ, իսկ 639 թ. վերամիավորել նաև Բյուզանդիային ենթակա հայկական գավառները:
640-641թթ. Բյուզանդիան Թեոդորոս Ռշտունուն շնորհել է պատրիկի և կյուրապաղատի տիտղոսներ ու նրան ճանաչել Հայաստանի կառավարիչ:

Թեոդորոս Ռշտունին ամրացրել է Հայաստանի բերդերը, հզորացրել Հայոց այրուձին և հաջողությամբ դիմակայել արաբ նվաճողներին: 652 թ. պայմանագիր է կնքում Ասորիքի և Վերին Միջագետքի կառավարիչ Մուավիայի հետ: Հայոց իշխանը դրանով ձգտում էր Հայաստանը զերծ պահել  Արաբական խալիֆայության հարձակումներից: Արաբները, որ նոր նվաճումների համար դաշնակիցների կարիք ունեին, համաձայնում են:

Դժգոհելով Թեոդորոս Ռշտունու ինքնուրույն քաղաքականությունից՝ բյուզանդական Կոստաս կայսրը 646 թ. Հայոց իշխան է ճանաչել ոմն Թովմայի, որը Կոտայքում դավադրաբար կալանավորել է Թեոդորոս Ռշտունուն և ուղարկել Կ. Պոլիս: Հայերի դժգոհությունից, կայսրը Ռշտունուն կրկին հաստատել է իր պաշտոնին և փորձել քաղկեդոնական դավանանք պարտադրել հայերին: Սակայն 648 թ. Դվինում գումարված ժողովը մերժել է կայսեր առաջարկը:

Կայսրության նոր խարդավանքներին դիմակայելու համար Ռշտունին իր շուրջն է համախմբել Հայոց, Աղվանից և Քարթլիի իշխող վերնախավերին, ապա 652 թ.  պայմանագիր է կնքել Ասորիքի արաբ կառավարիչ Մուավիայի հետ՝ ճանաչելով խալիֆայության գերիշխանությունը  երեք տարով երկիրն ազատում է հարկերից, պահպանում Հայոց այրուձին և ինքնուրույնությունը՝ կառավարման բոլոր հարցերում:

Թեոդորոս Ռշտունին և նրա որդի Վարդը արաբական 7 հազարանոց զորախմբի օգնությամբ հաղթել են Հայաստան ներխուժած բյուզանդական զորքերին և հասել մինչև Տրապիզոն: Պայմանագիրը վերահաստատելու հույսով նա մեծատոհմիկ պատանդների հետ մեկնել է Դամասկոս, որտեղ էլ վախճանվել է:

Վերլուծիր 652թ.-ի  հայ-արաբական պայմանագիրը:

Հայ-արաբական պայմանագիրը կնքնեվլ է 652թ. Դամասկոսում Թեոդորոս Ռշտունու և Ասորիքի կառավարիչ Մուավիայի միջև:

Տեսնելով, որ Բյուզանդիան թուլացել է և պետք է չի կարող պատերազմել, Ռշտունին որոշեց դաշինք կնքել հզորացող Արաբական խալիֆայության հետ: Ըստ պայմանագրի  Հաաստանը 3 տարի չի վճարի հարկ, իսկ այնուհետև կվճարի այնքան, որքան կցանկանա, արաբները պետք է պաշտպանեն Հայկական սահմանները, ոչ մի արաբական պաշտոնյա Հայաստան չի գա և հայկական բերդերում չեն կանգնացնի կայազորի:

Այդ բոլորը նպաստեց Հայաստանի աանկախացմանը՝ գերիշխանություն կա, սակայն Հայաստանին հարմար պայմաններով: Եվ դա շարունակվեց մինչև VII դարի վերջ:

Рубрика: Uncategorized

Դեկտեմբերի 9-15, առաջադրանք, 7-րդ դասարան

justinian_mosaik_ravenna

Առաջադրանք 1

Դասարանական/ Հայոց պատմություն, 7-րդ դասարան, Հայաստանը VI դարում, էջ 42-46/

Տնային Աշխատանք

  • Ներկայացրու VI դարում Հայաստանում տեղի ունեցող ժամանակագրությունը:

Բյուզանդական քաղաքականությունը Արևմտ­յան Հայաստանում: Բյուզանդական կայսրության ազդեցության ոլորտում գտնվող Արևմտյան Հայաստանն ընդգրկում էր Մեծ Հայքի արևմտյան մասը և Փոքր Հայքը: Հուստինիանոս I կայսրը (527–565 թթ.) կայսրության կենտրոնական կառավարումն ուժեղացնելու նպատակով մի շարք միջոցառում­ներ է իրականացնում: Նա ռազմավարչական բա­ժանումներ կատարեց Արևմտյան Հայաստանում: Խախտելով հայկական իշխանական տների համա­կարգը` կայսրը կառավարումը հանձնեց բյուզան­դական զինվորական պաշտոնյաներին, վերացրեց Արևմտյան Հայաստանում պահպանվող հայկա­կան հինգ ինքնուրույն իշխանությունները: Դրանց փոխարեն ստեղծվեցին Առաջին Հայք, Երկրորդ Հայք, Երրորդ Հայք և Չորրորդ Հայք նահանգները: Այդ ընթացքում Հուստինիանոսն օրենք հրապարա­կեց, որով, խախտելով միայն արական (հորից որ­ դու) գծով նախարարական կալվածքները ժառան­գելու կարգը, այդ իրավունքը տվեց նաև կանանց ու աղջիկներին: Դրա հետևանքով նախարարական հողային տիրույթները մասնատվում էին: Այդ ամե­նը ծանրացրեց հայ ժողովրդի վիճակն Արևմտյան Հայաստանում:\

  • Վերլուծիր Հուստինիանոս Ա-ի վարած քաղաքականությունը Հայաստանի  և հայերի նկատմամբ:

Հուստինիանոս Ա կայսրը ամենինչ անում էր հայերի ինքնուրյունությունը թուլացնելու համար:
1. Վերացվեցին հայկական հինգ ինքնուրյուն իշխանություները:
2. Օրենք հրապարակեց հողաժառանգության մասին:
3. Նախարարական կալվածքները ժառանգելու իրավունք տվեեց աղջիկներին, որի հետևանքով հողային տիրույթնրը մասնատվում էին:
4. Կայսրական պաշտոնները բռնություն են գործադրում հայ իշխանների նկատմամբ ծանրանում են հարկերը:
5. Ի պատասխան հայերի բարձրացրած ապստամբոության Ուստինյանոսը պարսից զորք է ուղարկում նրանց դեմ:
6. Հայոց ուժերը թուլացնելու համար կայսրը Հայոց այրուծին ուղարկում էր երկրի խորքերը կայսրության սահմաները պահպանելու համար:

  • Համեմատիր, համադրիր Արևելյան, Արևմտյան Հայաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունները:
  • Ներկայացրու օտար տիրապետողների վարած քաղաքականության հիմնական ուղղությունները:
  • «Հուստինիանոս Առաջին կայսր»/տեսաֆիլմ/

Առաջադրանք 2

Դասարանական -Հայոց պատմություն, 7-րդ դասարան, Հայաստանը VII դարում, էջ 47-51

Տանը

1. Ներկայացրու   7-րդ դարում Հայաստանում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունները, ժամանակագրությունը:

615թ պարսից Խոսրով II արքան գումարում է Տիզբոնի ժողովը: Մասնակիցների թվում էին պարսից տիրապետության տակ հայտնված երկրների հոգևորև աշխարհիկ ներկայացուցիչներ:

Հերակլ կայսրը 631թ. սեպտեմբերի 14-ին Խաչափայլտը վերադարձնում է Երուսաղեմ: Այդ օրն էլ նշվում է Խաչվերացի եկեղեցական տոնը:

652 թ. պայմանագիր է կնքում Ասորիքի և Վերին Միջագետքի կառավարիչ Մուավիայի հետ: Հայոց իշխանը դրանով ձգտում էր Հայաստանը զերծ պահել Արաբական խալիֆայության հարձակումներից:

2. Պատմիր Թեոդորոս Ռշտունու, նրա գործունեության մասին:

Դավիթ Սահառունին մինչև VII դարի 30–ական թթ. վերջը գլխավորում էր Հայաստանի արևելյան և արևմտյան մասերի վերամիավորման գործը, որը շարունակում է Թեոդորոս Ռշտունին: Հայոց իշխան և սպարապետ Թեոդորոս Ռշտունին, օգտվելով Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի թուլացումից, 639 թ. վերամիավորեց Հայաստանի արևմտյան և արևելյան մասերը ինքնուրույն իշխանապետության մեջ: Երկրի պաշտպանությունը նա ղեկավարում էր իր նստավայրից` Աղթամար կղզուց: Բյուզանդական կայսրը, չհաշտվելով Թեոդորոս Ռշտունու վարած ինքնուրույն քաղաքականության հետ, նրան կեղծ մեղադրանքով ձերբակալում է:Ստեղծված բարդ իրավիճակում Թեոդորոս Ռշտունին փորձում է բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատել անընդհատ հզորացող արաբների հետ: 652 թ. պայմանագիր է կնքում Ասորիքի և Վերին Միջագետքի կառավարիչ Մուավիայի հետ: Հայոց իշխանը դրանով ձգտում էր Հայաստանը զերծ պահել Արաբական խալիֆայության հարձակումներից: Արաբները, որ նոր նվաճումների համար դաշնակիցների կարիք ունեին, համաձայնում են: Ըստ պայմանագրի՝ խալիֆայությունը 3 տարի հարկ չէր գանձելու, իսկ դրանից հետո հայերը այնքան էին վճարելու, որքան կամենային: Գանձվող հարկերի հաշվին հայերը պետք է պահեին 15 հազարանոց այրուձի, որը պետք է պատրաստ լիներ գործելու այլ տեղերում:

3. Վերլուծիր 652թ.-ի  հայ-արաբական պայմանագիրը:

Պայմանագրում նշված է.

Հայոց իշխանը դրանով ձգտում էր Հայաստանը զերծ պահել Արաբական խալիֆայության հարձակումներից: Արաբները, որ նոր նվաճումների համար դաշնակիցների կարիք ունեին, համաձայնում են: Ըստ պայմանագրի՝ խալիֆայությունը 3 տարի հարկ չէր գանձելու, իսկ դրանից հետո հայերը այնքան էին վճարելու, որքան կամենային: Գանձվող հարկերի հաշվին հայերը պետք է պահեին 15 հազարանոց այրուձի, որը պետք է պատրաստ լիներ գործելու այլ տեղերում:

Հայոց իշխանը մտածում էր իր երկրի մասին, ժողովրդի մասին: Նրանք հաշտության պայմանագիր կնքեցին, որում գրեթե ամեն ինչ ի օգուտ էր մեր երկրին: