Բայի սեռը

Բայն ունի երեք սեռ՝   ներգործական, կրավորական և չեզոք:
Ներգործական սեռի բայերը ցույց են տալիս ենթակայի կատարած այնպիսի գործողություն,
որի համար պահանջվում է կրող առարկա:
Օրինակ`Քամին ցրում է ամպերը:
Կրավորական  սեռի բայերը ցույց են տալիս այնպիսի գործողություն, որը ենթական կրում է իր վրա մի ուրիշ առարկայից:
Օրինակ` Ամպերը ցրվում են քամուց:
Կրավորական սեռի բայերը կազմվում են ներգործական սեռի բայերից վ ածանցով:

Չեզոք սեռի բայերը ցույց են տալիս այնպիսի գործողություն, որով ենթական ոչ ներգործում է մեկ ուրիշի վրա, ոչ էլ ուրիշից կրում է իր վրա:
Օրինակ` Ձյուն է գալիս:

Առաջադրանք:

Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ  կրավորական: 

Քամին երկնքով մեկ հալածում էր ամպերին: 
Ամպերը երկնքով մեկ հալածվում էին քամուց:

Այս նկարը պատին պապս է ամրացրել:
Այս նկարը ամրացվել է պապիս կողմից:

Այս գիրքը նաև ընկերս է կարդացել:
Այս գիրքը կարդացվել է նաև ընկերոջս կողմից:

Առավոտյան ցողը թրջել էր ոտքերը:
Ոտքերը թրջվել են առավոտվա ցողից:

Տերը շանը կապել էր ծառից:
Շունը կապվել էր ծառից տիրոջ կողմից:

Տարբեր մարդիկ տարբեր ձևով էին պատմում առավոտվա դեպքը:
Առավոտվա դեպքը պատմվել է տարբեր մարդկանցից տարբեր ձևերով:

Սարքերը թեթև ցնցում գրանցեցին:
Թեթև ցնցում գրանցվեց սարքերից:

Ինստիտուտի աշխատակիցները մարդկանց զգուշացրին սպասվող փոթորկի մասին:
Մարդկանց զգուշացվեց սպասվող փոթորիկի մասին ինստիտուտի աշխատակիցների կողմից։


Անտառում այդ երեխային որսորդներն էին գտել:
Երեխան գտնվել էր անտառում որսորդների կողմից:

Տղային միշտ նույն երազն էր կախարդում:
միշտ նույն երազն էր կախարդվում տղային:

Վարպետի խնամքոտ ձեռքը տաշում ու իրար կողքի էր դնում քարերը:
Քարերը տաշվում էին վարպետի խնամքոտ ձեռքերով և դրվում իրար կողքի։


Շինարարությունն ավարտին հասցրին: 
Շինարարությունը ավարտին հասցվեց :

Տրված  ներգործական նախադասությունները դարձրո՛ւ կրավորական, իսկ կրավորականները` ներգործական: Փորձի՛ր  բացատրել, թե ինչո՛ւ են վ ածանցով  բայերը համարվում կրավորական, իսկ մյուսները` ներգործական: 

Կրակը ճանապարհորդներին շրջապատել էր բարձր, վտանգավոր օղակով:
Կրակը շրջապատվել էր բարձր, վտանգավոր օղակով ճանապարհորդներին

Տարերքը կամաց-կամաց սեղմում էր իր չարագույժ օղակը:
Կամաց – կամաց չարագույժ օղակը սեղմվում էր տարերքին:

Օվկիանոսում մեծ նավերը ձգում են փոքրերին:
Մեծ նավերը օվկիանոսում ձգվում էին փոքրերին:

Մոլախոտերը քամու կամ կենդանիների բրդի միջոցով են տարածվում:
Մոլախոտերը տարածում են բրդերը քամու կամ կենդանիների միջոցով:

Գրքում մի հետաքրքրական թռչող մեքենա է նկարագրված (գրողի կողմից):
Գրքում գրողի կողմից մի հետաքրքրական թռչող մեքենա է նկարագրած:

Չոր խոտը շատ արագ ու հեշտ է վառվում անգամ փոքրիկ կայծից:


Մի արհեստանոց էլ կառուցվել է գիտական հետազոտությունների համար քաղաքապետի կողմից:

Նախադասություններն ըստ օրինակի փոխի՛ր (դարձրո՛ւ ներգործական):
Օրինակ`

Սիրտը գերվեց աղջկա մի ժպիտից:
Աղջկա մի ժպիտը գերեց սիրտը

Այս ծառի տակ ինչ-որ մեկի կողմից գանձ է թաղվել:


Քարը մաշվել, հարթվել էր անձրևից ու քամուց:


Արտերը խանձվել էին բարկ արևից:
Բարկ արևից խանձել էին արտերը:

Քարտը լրացվում է միայն չափահաս քաղաքացիների կողմից: 
Միայն չափահաս քաղաքացիների կողմից է լրացնում քարտը:

Նա ազատազրկման է դատապարտվել ու տուգանվել իտալական դատարանի կողմից:
Իտալական դատարանի կողմից է դատապարտել ու տուգանել ազատազրկման:

Ութ տարի տղամարդ համարվեց ընկերների կողմից:
Ընկներների կողմից համարեց ութ տարի տղամարդ:

Դյութվել էր ալիքների ու քամու երգով:
Ալիքների ու քամու երգով էր դյութել:

Աղջիկը շրջապատված էր հետաքրքրասերների մեծ խմբով:
Հետաքրքրասերների մեծ խմբով էր շրջապատաց աղջիիկը:

Ընկերս համերգի է հրավիրված: 
Համերգի էր հրավիրած ընկերս:

Դո՛ւրս գրիր այն բայերը, որոնք կարողեն կրավորական դառնալ, և դարձրո՛ւ: 

Օրինակ` 

փնտրել — փնտրվել: 

Վազել, երգել, ցր(վ)ել, կոտր(վ)ել, դնել, թռչել, թրջ(վ)ել, գալ, գնալ, հեռանալ, հեռաց(վ)ել, 
հնար(վ)ել, ներ(վ)ել, լուսանալ, մթնել, մթնեցնել, բարձրանալ, թխել, մրմռալ, մաքր(վ)ել, 
դողալ, վախենալ, սրբ(վ)ել, կարել, հավաք(վ)ել, սարսռալ, հաչել, սիր(վ)ել, մլավել, ծիծաղել, խոսել, հուզ(վ)ել, վիճել: 

Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ներգործական և պատասխանի՛ր հարցերին: 
Ձվի մեջ զարգացող կենդանի էակը բավական հուսալի զրահով է պաշտպանված:
Ձուն թխսի մարմնի ծանրությունից չի կոտրվում:
Ձվի կճեպը հեշտությամբ է կոտրվում ճուտիկի դեղին կտուցով: Գիտնականների կողմից փնտրվում են համարձակ գաղափարն
իրագործելու հնարները:
Մշակովի բույսերի սերմերը մոլախոտի սերմերից մաքրվում են մագնիսով:
Ինչպե՞ս է փոխվում տրված նախադասության ենթական (ընդգծված է):