Месяц: Декабрь 2020

Տրված բառերի բացառական հոլովը կազմի՛ր, դրանց վերջավորություններն ընդգծի՛ր և բացատրի՛ր Ա և Բ խմբերի բառերի բացառական հոլովաձևերի տարբերությունը: 

Ա. Ամպից, սառույցից, տանտիկնոջից, ձմեռվաից, ամիսվաից, րոպեից:
Բ. Բալենուց, մարդուց, ամուսնուց, ընկերուհուց, գինուց: 

Բառակապiակցություններ կազմի՛ր` հարցական դերանունները փոխարինելով բացառական հոլովով դրված գոյականներով: 
Վիրավորվել ումի՞ց, ինչի՞ց:
Վիրավորվել ընկերոջից, խոսքից
Զգուշանալ ումի՞ց, ինչի՞ց:
Զգուշանալ թշնամուց, պատերազմից

Բառակապակցություններ կազմիր` հարցական դերանունները փոխարինելով գործիական հոլովով դրված գոյականներով: 

Ծածկվել ինչո՞վ:
Ծածկվել ծածկոցով
Պատել ինչո՞վ:
Պատել գորգով
Լցվել ինչո՞վ: 
Լցվել երջանկությամբ

Ա և Բ խմբերի բառերով կազմի՛ ր բոլոր հնարավոր կապակցությունները: 

Ա. Ուրանալ, մոռանալ, դավաճանել, դավ նյութել:
Բ. Գաղափարը, զինակիցներին, գաղափարին, զինակիցների դեմ, սկզբունքները, սկզբունքներին, ընկերների հանդեպ, ընկերներին, թշնամուն, թշնամու դեմ, հայրենիքը, հայրենիքի հանդեպ, հայրենիքին, տունը, տանը: 

Ուրանալ ընկերներին
Ուրանալ զինակիցներին
Մոռանալ զինակիցներին
Մոռանալ սկզբունքներին
Մոռանալ ընկերներին
Մոռանալ հայրենիքը
Դավաճանել զինակիցներին
Դավաճանել սկուզբունքներին
Դավաճանել ընկերներին
Դավաճանել հայրենիքին
Դավ նյութել զինակիցներին

Տրված բառակապակցությունների  իմաստներն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ո՞ր հոլովներով են դրվում այդ բառերը: 

Կիրճի մեջ, հանրապետության մեջ, ամպերի մեջ, գոմի մեջ, օվկիանոսի մեջ:
Գագաթի վրա, հողի վրա, այգիների վրա, սեղանի վրա, աստիճանների վրա: 

Կիրճում (Ներգոյական), Հանրապետությունում (Ներգոյական), Ամպերում (Ներգոյական), գոմում (Ներգոյական), Օվկիանոսում (Ներդոյական)։

Գագաթին (Տրական), Հողին(Տրական), Այգիներին(Տրական),սեղանին (Տրական), աստիճաններին(Տրական)։

Ուղղական հոլովը բառի ուղիղ, անփոփոխ ձևն է:
Սեռական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին պատկանում կամ վերաբերում է որևէ բան: Սեռական հոլովը կազմելիս բառը փոփոխվում է:
Տրական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին տրվում կամ մոտենում է մի բան:
Հայցական հոլովը ցույց է տալիս այն անձը կամ առարկան, որն իր վրա է կրում ենթակայի գործողությունը:
Բացառական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որից բխում, ծագում կամ սկսվում է գործողությունը:
Գործիական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որով կատարվում է գործողությունը:
Ներգոյական հոլովը ցույց է տալիս այն տեղը, որտեղ կամ որի ներսում կատարվում է գործողությունը: 

Ուղղական՝ ո՞վ, ի՞նչ – գիրք, երեխա
Սեռական՝ ո՞ւմ, ինչի՞ – գրքի, երեխայի
Տրական՝ ո՞ւմ, ինչի՞ն – գրքին, երեխային
Հայցական՝ ու՞մ, ի՞նչը – գիրքը, երեխային
Բացառական՝ ումի՞ց, ինչի՞ց – գրքից, երեխայից
Գործիական՝ ումո՞վ, ինչո՞վ – գրքով, երեխայով
Ներգոյական՝ ո՞ւմ մեջ, ինչի՞ մեջ կամ ինչո՞ւմ – գրքում, երեխայի մեջ 

Առաջադրանքներ 

1. Հոլովել քաղաք, աղջիկ, քույր , տուն բառերը: 

Ուղական — քաղաք(ը), աղջիկ(ը), քույր, տուն
Սեռական — քաղաքի, աղջկա, քրոջ, տան
Տրական — քաղաքին, աղջկան, քրոջ, տան
Հայցական — քաղաքը, աղջկա, քրոջ, տունը
Բացառական — քաղաքից, աղջկանից, քրոջից, տնից
Գործիական — քաղաքով, աղջկանով, քույրով, տնով
Ներգոյական — քաղաքում, աղջկա մեջ, քրոջ մեջ, տան մեջ

2. Որոշեք, թե որ հոլովով են դրված ձեռքից, փայտով, երկրին, աշխարհում,  գոյականները:  
ձեռքից — բացառական
փայտով — գործիական
երկրին — տրական
աշխարհում — ներգոյական

3. Որոշեք, թե ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված: 

Հայրենիքից (Բացառական) հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
Դամիշքեղշինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից (Բացառական)  հեռու բլրի (Սեռական)վրա:
Մոտենալով կարկաչուն գետակին (Տրական) տղան փայտով (Գործիական) ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի  (Սեռական)մեջ:
Երկնքի (Սեռական) կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը (Ուղական), որոնք ավետում էին պայծառ օր: 

4. Հոլովեք օր, քաղաք, ընկեր, ձի, , մայր, աշուն, գլուխ, բնություն  բառերը: 
Ուղական — օր(ը), ընկեր(ը), ձի(ը), մայր(ը), աշուն(ը), գլուխ(ը), բնություն(ը)
Սեռական — օր, ընկերոջ, ձիու, մոր, աշնան, բնության
Տրական — օրվա, ընկերոջ, ձիու, մոր, աշնան, գլխի, բնույթան
Հայցական — օրը, ընկերոջ, ձիու, մոր, աշունը, գլուխը, բնությունը
Բացառական — օրվանից, ընկերից, ձիուց, աշնանից, գլխից, բնությունից
Գործիական — օրով, ընկերով, ձիով, աշունով, գլխով, բնությունով
Ներգոյական — օրվա, ընկերոջ մեջ, ձիու մեջ, մոր մեջ, աշնան մեջ, գլխի մեջ, բնության մեջ:

117.Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրու և բացատրի՛ր օրինաչափությունը: 

Ա Ուժեր, տարրեր, ծովեր, նաև, կույտեր, բերդեր, շենքեր։ 

Բ. ճանապարհներ, գաղտնիքներ, հրաշքներ, մեքենաներ, շրջաններ, շինություններ, նավահանգիստներ։ 

Գ. Գառներ, դռներ, մատներ, մկներ, թոռներ, ձկներ, լեռներ, բեռներ: 

Դ. Աստղներ, արկղներ, վագրներ, անգղներ, սանրներ: 

Ե. Ծովածոց, սուզանավեր, դաշտավայրեր, շնագայլեր, հեռագիրներ, լրագիրներ: 

Զ. Քարտաշներ, գրագիրներ, լեռնագործներ, բեռնակիրներ:
է. Մարդիկ, կինկանայք: 

118.Փակագծում տրված բառերը հոգնակի՛  դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն: 

Մրցող լաստանավերը մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
Հարթավայրերի գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
… (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտերի պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույտերով։
Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներիցր մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ ծովախորշեր վերածվել են ցամաքի: 

1. Տրված գոյականները դարձրու ինչի՞, ու՞մ հարցին պատասխանող, ընդգծիր վերջավորությունները և բացատրիր տարբերությունը:
Ծառ — ծառի
սեղան — սեղանի
ուսանող — ուսանողի
րոպե — րոպեի
գինի — գինու
տիրուհի — տիրուհու
այգի — այգու
հոգի — հոգու
օր — օրվա
ժամ — ժամվա
ամիս — ամսվա
գարուն — գարնան
որոշում — որոշման
ձմեռ — ձմռան
քույր — քրոջ
ընկեր — ընկերոջ
տանտիկին — տանտիկնոջ
հայր — հոր
մայր — մոր
եղբայր — եղբոր
անկյուն — անկյան
սյուն — սյան
տուն — տան
ուրախություն — ուրախության
սեր — սիրո
կորուստ — կորստի
աղջիկ — աղջկա:

2. Որևէ, ինչ-ինչ, ոչ մի, այլևայլ, յուրաքանչյուր, ամբողջ, բոլոր բառերի հետ եզակի կամ հոգնակի թվով գոյականներ գործածիր:
Որևէ հարց
Ինչ — ինչ մարդիկ
Ոչ մի հեռախոս
Այլևայլ մտքեր
Յուրաքանչյուր ընտանիք
Ամբողջ տարի
Բոլոր գրողները

3. Արկղ, ժամացույց, հանդապահ, ծրագիր, երեխա, տիկին, թռչուն, վագր, մեծատուն, հացատուն, տղամարդ, գառ, գրագիր, նուռ, ականակիր,հանքափոր, նավթահոր, օրագիր, մատենագիր, դեղատուփ, խմբերգ, գրաշար, դիմագիծ գոյականների հոգնակին կազմիր:

Արկղեր, ժամացույցներ, հանդապահներ, ծրագրեր, երեխաներ, տիկնայք, թռչուններ, վագրեր, մեծատուներ, հացատներ, տղամարդիկ, գառներ, գրագիրեր, նռներ, ականակիրեր, հանքափորներ, նավթահորներ, օրագրեր, մատենագիրներ, դեղատուփեր, խմբերգեր, գրաշարներ, դիմագծեր:

4. Փակագծերում գրված  գոյաականները դարձրու հոգնակի և համապատասխանեցրու նախադասությանը:
Ա. Հայ (նախարարները) Արտաշատի ժողովի (վճռներից) հետո քաշվեցին իրենց (աշխարհներ)  և, անցնելով առօրյա (գործերին), սպասում էին Պարսկաստանի (լուրերին):
Բ. Պատառոտված (հագուստներով) որբ (երեխաները)  կուչ էին եկել հարուստ (տների) (պատերի)  տակ:
Գ.  Հաստաբուն (ընկուզենիների) տակ` հասարակ (նստարանների) վրա, տեղավորվել էին բավական մեծ թվով (մանուկներ), (պատանիներ):
Դ. Աշխարհի (ցավերին) անտեղյակ` արևը բարձրանում է (սարերի) լազուրից և հավասարապես լուսավորում (լեռների) ալևոր (գլուխները), թշնամու ( բանակները), ծխացող (տներով) լեցուն (գյուղերը) :

14-18 декабря

1. Прочитайте текст.

«Господи, я прошу не о чудесах и не о миражах, а о силе каждого дня. Научи меня искусству маленьких шагов.
Сделай меня наблюдательным и находчивым, чтобы в пестроте будней вовремя останавливаться на открытиях и опыте, которые меня взволновали.
Научи меня правильно распоряжаться временем моей жизни. Подари мне тонкое чутье, чтобы отличать первостепенное от второстепенного.

Я прошу о силе воздержания и меры, чтобы я по жизни не порхал и не скользил, а разумно планировал течение дня, мог бы видеть вершины и дали, и хоть иногда находил бы время для наслаждения искусством.
Помоги мне понять, что мечты не могут быть помощью. Ни мечты о прошлом, ни мечты о будущем. Помоги мне быть здесь и сейчас и воспринять эту минуту как самую важную.
Убереги меня от наивной веры, что все в жизни должно быть гладко. Подари мне ясное сознание того, что сложности, поражения, падения и неудачи являются лишь естественной составной частью жизни, благодаря которой мы растем и зреем.

Напоминай мне, что сердце часто спорит с рассудком.
Пошли мне в нужный момент кого-то, у кого хватит мужества сказать мне правду, но сказать ее любя!
Я знаю, что многие проблемы решаются, если ничего не предпринимать, так научи меня терпению.

Ты знаешь, как сильно мы нуждаемся в дружбе. Дай мне быть достойным этого самого прекрасного и нежного Дара Судьбы.
Дай мне богатую фантазию, чтобы в нужный момент, в нужное время, в нужном месте, молча или говоря, подарить кому-то необходимое тепло.
Сделай меня человеком, умеющим достучаться до тех, кто совсем «внизу».
Убереги меня от страха пропустить что-то в жизни.
Дай мне не то, чего я себе желаю, а то, что мне действительно необходимо.
Научи меня искусству маленьких шагов».

2. Ответьте на вопросы.
1. О чем эта молитва?
2. Чему учит она?
3. Какие эмоции вызвала она?

3. Грамматический материал.

4. Подчеркните главные члены предложения.
1.Воробей лежал на моей ладони. 2. На пригорке играли лисята. 3. За
рекой поднялась большая тёмная туча. 4. Ветер гнул макушки деревьев. 5. На землю упали тяжёлые капли дождя. 6. Вскоре хлынул тёплый
летний дождь. 7. Небо прояснилось. 8. Снова вернулось ласковое лето. 9.Мы с нетерпением ждали весны. 10. Листья падают с клёнов.

5. Замените существительные местоимениями.
Образец: Бабушка сидела у порога. – Она сидела у порога.

1. Археологи (Они) обнаружили под толстым слоем песка развалины
древнего города.
2. Женщина (Она) подошла к памятнику.
3. Птенцы (Они) жадно разевали голодные рты.
4. В пять лет мальчик (он) уже читал.
5. Море(Оно) ласково плескалось у самых моих ног.
6. Весной скворцы (они) возвращаются к своим покинутым домам.
7. Через два дня Светлана(она) уезжала на юг.
8. Врач (Он) часто посещал больного.

6. Восстановите текст, дополнив его второстепенными членами предложения.

Никто не встретил. Избушка была пуста. Стоит печь. Кто-то оставил. Разрослась малина. Поселились бурундуки. Они собирают и прячут. Они бегут.
Бурундук забирается. Он сидит. Треснет ветка – храбрец катится. Бурундуки мчатся.
Слова для справок: нас, на Белой горе; лесная; в углу избушки; на
столе, сахар, пачку соли, чай; вокруг избушки, дикая; в самой избушке,
шустрые; шиповник, на зиму под избушкой; утром, друг за другом по
каменным ступеням; самый храбрый, выше; на верхней ступеньке;
с визгом, вниз; за ним, все, в покинутую избушку.

7. Закончите предложения.
1. Я не знаю, где ___
2. Я не знаю, когда ___
3. Я не знаю, как ___
4. Я не знаю, почему ___
5. Я не знаю, какая ___
6. Я не знаю, кого ___
7. Я не знаю, кто ___

8. Напишите сочинение по темам:
Что сильнее: зло или добро?
В чём заключается сила доброты?
Может ли мечта изменить реальность?
Что можно сделать для того, чтобы люди стал лучше?