Թեմա 10.
§ 21.Հաստատուն մագնիսներ:
§ 22. Հոսանքի մագնիսական դաշտը: Մագնիսական գծեր:
1.Ինչ նյութեր է ձգում մագնիսը:
Մագնիսը ձգում է իրեն երկաթե ու պողպատե առարկաներ: Թույլ է ազդում նիկելե և կոբալտե առարկաների վրա:
2.Որ մարմիններն են կոչվում հաստատուն մագնիսներ:
Կան մագնիսներ, որոնք իրենց հատկությունները երկար ժամանակ պահպանում են այդպիսի մագնիսներին անվանում ենք հաստատուն մագնիսներ։ Օրինակ՝ երկաթը, նիկելը, կոբալտը և որոշ հազվագյուտ մետաղական համաձուլվածքներ (օրինակ, նեոդիմի մագնիսներ), ինչպես նաև որոշ բնական հանքանյութեր, օրինակ՝ մագնետիտները։ Հաստատուն մագնիսները օգտագործվում են որպես առանձին (ոչ էներգիա սպառող) մագնիսական դաշտի աղբյուրներ։
3. Մագնիսի որ մասերն են ավանում մագնիսի բևեռներ:
Մագնիսի այն տեղամասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավելագույնն է, կոչվում են մագնիսի բևեռներ:
4. Ինչպե՞ս են փոխազդում ա/ մագնիսների նույնանուն բևեռները; բ/ տարանուն բևեռները:
Տարանուն մագնիսական բևեռներն իրար ձգում են ,իսկ նույնանույն բևեռները վանում են:
5. Ինչպես կարելի է որոշել շերտավոր մագնիսի բևեռները, եթե դրանք նշված չեն մագնիսի վրա:
Մագնիսացած պողպատե ձողի բևեռները սլաքի օգնությամբ որոշվում է կողմնացույցով։ Մագնիսական փոխազդեցության օրինաչափությունները պարզաբանելու համար օգտվում են մագնիսական սլաքից, որը բարակ ու երկարավուն շեղանկյունաձև մագնիսի թիթեղ է, որը տեղակայված է սայրին և կարող է հեշտությամբ պտտվել շուրջը։
6. Ինչի՞ ազդեցությամբ է կողմնացույցի սլաքը ուղղորդվում որոշակի ուղղությամբ: Ո՞ր կողմն է այն ցույց տալիս:
Մագնիսի այն ծայրը, որը ուղղորդվում է դեպի հյուսիս, անվանում են հյուսիսային բևեռ, իսկ հարավ ուղղված ՝ հարավային բևեռ։ Մագնիսի հյուսիսային բևեռը նշանակում են N տառով, իսկ հարավայինը ՝ Տ տառով։ Հաստատուն մագնիսը միշտ ձգում է երկաթի կտորը։ Երկաթը մագնիսին մոտեցնելիս այն մագնիսանում է այնպես, որ մագնիսին մոտ մասում միշտ առաջանում է հակառակ բևեռ։ Երկաթը մագնիսին հարավային բևեռին մոտեցնելիս մագնիսի մոտ ծայրին առաջանում է հյուսիսային բևեռ, իսկ հյուսիսային բևեռին մոտեցնելիս ՝ հարավային։
7. Ինչ նմանություն ունեն 2 լիցքերի և 2 մագնիսների փոխազդեցությունները:
8. Ինչպես կարելի է որոշել հոսանքակիր կոճի բևեռները մագնիսական սլաքի միջոցով:
9. Ինչով են տարբերվում հաստատուն մագնիսն ու հոսանքակիր կոճը:
10. Ինչ են մագնիսական դաշտի գծերը:
Մագնիսական ինդուկցիայի գծեր կոչվում են այն գծերը, որոնց յուրաքանչյուր կետում ինդուկցիայի վեկտորն ուղղված է այդ կետում տարված շոշափողով։ Ինդուկցիայի գծերին վերագրում են ուղղություն, որը ցույց է տալիս, թե շոշափողի երկայնքով դեպի որ կողմն է ուղղված ինդուկցիայի վեկտորը։ Ինդուկցիայի գծերը պատկերացում են տալիս ոչ միայն դաշտի տարբեր կետերում ինդուկցիայի վեկտորի ուղղության, այլ մոդուլի մասին։
Հաստատուն մագնիսների հատկությունները
- Մագնիսների մագնիսական ազդեցությունները տարբեր են նրա տարբեր մասերում։
- Մագնիսը ունի հյուսիսային և հարավային բևեռներ։
- Տարանուն բևեռներ միմյանց ձգում են, իսկ նույնանունները վանում։
- Հնարավոր չէ ստանալ մագնիս միայն մեկ բևեռով։
- Մագնիսները տեսանելի ազդեցություն է թողնում միայն այն մարմինները որոնք պատրաստված են մագնիսական նյութերից։ Իմիջայլոց այն մարմինները որոնք լավ փոխազդում են մագնիսների հետ կոչվում են ֆերոմագնիսներ: Fe;Ni;Co
- Մագնիսների տաքացման ժամանակ նրա մագնիսական հատկությունները անհետանում են։
- Ջերմաստիճանը որի դեպքում նյութերը ֆերոմագնիտները կորցնում են իրենց մագնիսական հատկութկյունները՝ կյուրի. կամ կյուրիի ջերմաստիճան
Tk= 769C
Արփինե Խաչատրյանի բլոգ 