Месяц: Февраль 2022

Рубрика: English 9

Hometask for 21.02

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Direct  / indirect

  1. “He works in a bank” She said that he worked in a bank
  2. “I didn’t go to the party” She told me that she hadn’t gone to the party.
  3. “We went out last night” She told me that they had gone out last night.
  4. “I was waiting for the bus when he arrived” She told me that she had been waiting for the bus when he arrived
  5. “Who was that beautiful woman?” She asked me who had been that beautiful woman?
Рубрика: Պատմություն 9

Թեմա 7. Տիգրան Մեծի տերության անկումը. Հռոմեա-հայկական պատերազմը: Արտաշատի պայմանագիրը

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Ք․ ա․ 71 թ․ Պոմտոսի արքա Միհրդատ VI-ը, Հռոմի դեմ մղված հերթական պատերազմում պարտվելով, փախավ Հայաստան։ Նրան հետապնդող հռոմեացի զորավար Լուկուլլոսը չհանդգնեց անցնել սահմանը, այլ պատվիրակներ ուղարկեց՝ պահանջելով հանձնել Հռոմի ոխերիմ թշնամուն։ Տիգրան Մեծը մերժեց հռոմեացիներին և չհանձնեց իր դաշնակցին ու բարեկամին։

Հռոմեական բանակը Ք․ ա․ 69թ․ գարնանը Լուկուլլոսի գլխավորությամբ մտավ Հայաստանի տարածք։ Նույն տարվա հոկտեմբերին հռոմեացիները հոջողության հասան Տիգրանակերտի մոտ մղված ճակատամարտում։ Սակայն Ք․ ա․ 68թ․ հայերը ջախջախեցին հռոմեական բանակը Արածանիի ճակատամարտում և թշնամուն դուրս քշեցին Հայաստանից։ Ավելին՝ հայոց զորքերի օգնությամբ Միհրդատ Եվրատորն ազատատագրեց Պոնտոսը՝ այնտեղից ևս դուրս մղելով հռոմեացիներին։

Պաշտոնազրկված Լուկուլլոսի փոխարեն Ք․ ա․ 66թ․ Արևելք եկավ հռոմեացի զորավար Պոմպեոսը։ Նա կարողացավ դաշինք կնքել Տիգրան Մեծի դեմ ըմբոստացած Պարթևստանի հետ։ Դաշինքի համաձայն՝ Հռոմը պետք է պատերազմ սկսեր Պոնտոսի դեմ, իսկ Պարթևստանը՝ Հայաստանի։ Նույն թվականի գարնանը հռոմեացիները գրավեցին Պոնտոսը։ Հայաստանում պարթևները պարտվեցին և փոխուստի դիմեցին։ Տիգրան Մեծը կրկին անգամ հաղթեց պարթևներին, բայց նա կորցրել էր իր դաշնակից Պոնտոսին։ Եվ Հայաստանը մնաց մենակ ընդդեմ Հռոմի և Պարթևստանի։ Սկսվեցին բանակցություններ Հռոմի և Հայաստանի միջև։ Ք․ ա․ 66թ Արտաշատում Տիգրան Մեծի ու Պոմպեոսի կողմից ստորագրվեց հայ-հռոմեական հաշտության պայմանագիր։ Հայաստանը իօգուտ Հռոմի հրաժարվեց իր նվաճումներից։ Մեծ Հայքը ճանարվեց «Հռոմեական ժողովրդի բարեկամ և դաշնակից», ինչը ռազմական փոխօգնություն էր։

Առաջին հայացքից անհասկանալի թվացող այս քայլը բացատրվում է Տիգրան Մեծի հայրենապաշտությամբ։ Պատերազմը շարունակելու դեպքում Հայաստանը միայնակ պետք է կռվեր ընդդեմ Հռոմի և Պարթևստանի, այլ կերպ ասաց ըննդեմ ամբողջ աշխարհի։

Տիգրան Մեծը մահացավ Ք․ ա․ 55թվականին, 85տարեկան հասակում։ Նա սերունդների հիշողության մեջ մնաց որպես հզորագույն և հայրենապաշտ տիրակալ։

Рубрика: English 9

Hometask for 18.02

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Learn the structure, please. I will ask one at a time

Change this direct speech into reported speech:

  1. “He works in a bank”
    She said that he working in a bank.
  2. “We went out last night”
    She told me that they have gone out last night.
  3. “I’m coming!”
    She said that she was coming.
  4. “I was waiting for the bus when he arrived”
    She told me that she was waiting for the bus when he had arrived
  5. “ I’d never been there before”
    She said that she’d never been there before.
  6. “I didn’t go to the party”
    She told me that she hadn’t gone to the party
  7. “Lucy’ll come later”
    She said that Lucy would come later
  8. “I don’t like chocolate”
    She told me that she wouldn’t like chocolate.
  9. “I won’t see you tomorrow”
    She said that she won’t seen you tomorrow.
  10. “She’s living in Paris for a few months”
    She said she was living in Paris for a few months.
  11. “I visited my parents at the weekend”
    She told me that she visited her parents at the weekend.
  12. “She hasn’t eaten sushi before”
    She said that she hadn’t eaten sushi before.
  13. “I hadn’t traveled by underground before I came to London”
    She said that she hadn’t travelled by underground before she came to London.
  14. “They will help if they can”
    She said they would help, if they could.
  15. “Have you done your tasks’?
    She asked, if I done my tasks
  16. ” Don’t open the door”
    She asked not to open the door.
  17. “Close the door”
    She said to closed the door.
Рубрика: Կենսաբանություն 9

Տեսակ, պոպուլյացիա, էվոլյուցիայի գլխավոր ուղիները՝ արոմորֆոզ, իդեոադապտացիա, ընդհանուր դեգեներացիա

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Տեսակ է համարվում այն առանձնյակների ամբողջությունը, որոնք ունեն ձևաբանական, ֆիզիոլոգիական և այլ կենսաբանական առանձնահատկությունների ժառանգական նմանություն, ազատ խաչասերվում ու բեղուն սերունդ են տալիս, հարմարված են կյանքի որոշակի պայմաններին և բնության մեջ գրավում են որոշակի տարածք՝ արեալ:

Պոպուլյացիան տեսակի գոյության տարատեսակ ձևն է։ Պոպուլյացիան, դա նույն բնակեցման տարածք զբաղեցնող և միմյանց հետ փոխկապակցված միևնույն գենոֆոնդ ունեցող տեսակների համախումբն է։ Պոպուլյացիայի տեսակները միմյանցից տարբերվում են ըստ վիտալիտետի: Տարբեր տեսակների պոպուլյացիայի թվաքանակը տարբեր է, բայց այն չի կարող լինել որոշ կրիտիկական թվաքանակից ցածր։
Կրիտիկական է կոչվում թվաքանակի այն մակարդակը, որից ներքև սերտ ազգակցական խաչասերման հավաքականությունը խիստ աճում է, ինչը բերում է տեսակի գենետիկական բազմության նվազմանը, որը հաջորդ սերունդների մոտ առաջացնում է հարմարվողականության և պտղաբերության նվազում, բնածին խաթարումների և մահացության ավելացումների։ Արդյունքում տեսակը քանակապես նվազում է և մի քանի սերունդ հետո այն կորչում է։ Պոպուլյացիայի օրինակներն են՝ մարդկանց մոտ՝ ազգությունները, ռասաները, կենդանիների մոտ՝ ցեղատեսակները։

Արոմորֆոզներ այնպիսի էվոլյուցիոն փոփոխություններ են, որոնք օրգանիզմները տանում են դեպի կազմավորվածության ընդհանուր վերելք, բարդացնում նրանց կառուցվածքը, բարձրացնում կենսագործունեության ուժգնությունը։ Արոմորֆոզը գոյության կռվում նշանակալից առավելություններ է տալիս օրգանիզմին, հնարավորություն ընձեռում նրան հարմարվելու նոր միջավայրին, օժանդակում է պոպուլյացիաներում գոյատևման բարձրացմանը և մահացության իջեցմանը։ Բարձր ծնելիության և ցածր մահացության դեպքում թվաքանակը պոպուլյացիաներումմեծանում է, արեալն՝ ընդարձակվում, գոյանում են նոր պոպուլյացիաներ, արագանում է նոր տեսակների ձևավորումն, այսինքն՝ տեղի է ունենում կենսաբանական առաջադիմություն։

Իդեոադապտացիաներն օրգանիզմի այնպիսի փոփոխություններն են, որոնք նպաստում են բնակության միջավայրի որոշակի պայմաններին հարմարվելուն: Ի հակադրություն արոմորֆոզների իդեոադապտացիաները չեն ուղեկցվում օրգանիզմների կազմավորվածության ու կենսագործունեության մակարդակի ընդանուր բարձրացմամբ:

Ընդհանուր դեգեներացիա, այն, որպես կենսաբանական առաջադիմության ճանապարհ, շատ ձևերում դիտվում է և կապված է հիմնականում մակաբույծների պարզեցումների հետ։ Ազատ ապրող ձևերից շատ տարբերվում է մակաբույծի կենսակերպը։ Մակաբույծների մոտ տեղի է ունեցել կազմավորվածության պարզեցում, ինչի հետևանքը զանազան հարմարանքների առաջացմամբ։ Մակաբույծ կյանք վարողների մոտ կան որոշ օրգաններ, որոնք կորցնում են իրենց իմաստը, հետ են զարգանում և անհետանում։

Рубрика: Գրականություն 9

ՍԵՆՏԻՄԵՆՏԱԼ ԵՐԳ

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Արդյոք հիշո՞ւմ ես. անտառ էր, առու…
Հեքիաթի պես էր — երազի նման.
Խաղաղ երեկոն խոսում էր անձայն,
Արդյոք հիշո՞ ւմ ես. — հեռո՜ւ էր, հեռո՜ւ…
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. երկիրը պայծառ
Ժպտում էր սիրով հավիտենական.
Գարունն էր երգում ձայնով դյութական,
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. առու էր, անտառ…
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. գիշերն էր գալու,
Հեքիաթի պես էր… Անտառ էր, առու…
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. հեռո՜ւ էր, հեռո՜ւ
Կյա՛նք, տխուր հովիտ, հավիտյան լալու…
Վահան Տերյան

Վերլուծություն
Իմ կարծիքով Վահան Տերյանը վերհիշում էր իր կյանքից ինչ որ դրվագներ։ Կարծես թե կարոտում էր իր հին կյանքին, և ուրախությամբ հիշում էր ամեն ինչ։ Ամեն իր զգացմունքը, տխրությունը, երջանկությունը, և այլն

Рубрика: Պատմություն 9

Թեմա 6. Տիգրան Մեծի տերությունը.

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Ք․ ա․ 95-70թթ․ ընթացքում՝ քառորդ դարում, Տիգրան Մեծը ստեղծեց հզոր աշխարհակալություն։ Նրա տերության սահմանները ձգվում էին Եգիպտոսից ու Միջերկրական ծովից մինչև Հնդկաստան։ Կովկասյան լեռներից և Կասպից ծովից, է մինչև Պարսից ծոց և Հնդկական օվկիանոս։ Հայոց տերությունը՝ գերիշխանության ներքո գտնվող երկրնեով և քաղաքական ազդեցության ոլորտներով հանդերձ, կազմում էր մի ահռելի տարածք։ Որը 10 անգամ ավելի մեծ էր, քան Մեծ Հայքի թագավորությունը։

Ըստ Հռոմեացի պատմիչների տեղեկությունների Տիգրան Մեծի բանակի կազմը հասնում էր 300հազարի։ Դրա մեջ ընդգրկված էին նաև նվաճված երկրների բանակները։ Հայկական զորքը կազմում էր շուրջ 120հազար։

Ք․ ա․ 80-ական թթ․ Հայաստանի մայրաքաղաք Արտաշատը հայտնվել էր Տիգրան Մեծի աշխարհակալության հյուսիսում։ Մեծ տիրակալը կարող էր նոր մայրաքաղաք հռչակել նվաճված երկրների որևէ խոշոր քաղաք, բայց սակայն դա դեմ էր հայրենապաշտ արքայի սկսկզբունքներին։ Նոր մայրաքաղաք Տիգրանակերտը հիմնվեց մի վայրում, որը և՛ հայոց հողում էր, և՛ համեմատաբար կենտրոնական դիրք էր գրավում տերության մեջ։ Դա այն վայրն էր, որտեղ Ք․ ա․ 95թ․ թագադրվել էր արքայազն Տիգրանը։ Փաստորեն, դեռևս պատանդության շրջանում նա մշակել էր աշխարհակալություն հասնելու ծրագիր՝ որոշելով նաև ապագա մայրաքաղաքի տեղը։ Հենց Տիգրանակերտում էլ կատարվեց նրա թագադրությունը։

Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը շրջապատված էր 25 մետր բարձրությամբ պարսպով։ Ուներ պալատ, թատրոն, որսատեղիներ և այլն։ Այն ժամանակի աշխարհի մեծագույն քաղաքներից էր։ Հռոմեացի պատմիչի վկայությամբ՝ հայերը սիրով և արագորեն ծաղկեցրել են նոր մայրաքաղաքը։ Եվ դա արել են «հանուն  արքայի նկատմամբ տածած սիրո և հարգանքի»։ Հայոց տիրակալը կառուցեց երկրի համար կենսական նշանակություն ունեցող Արքունի պողոտան, որը կապում էր հին մայաքաղաք Արտաշատը՝  Տիգրանակերտնին։
Մայրաքաղաքից բացի՝ Տիգրան Մեծն իր անունով հիմնադրել է ևս վեց բնակավայր։ 2006թ․ հայ հնագետները հայտնաբերեցին Արցախի Տիգրանակերտը։ Տիգրան Մեծը չափազանց բարձր գնահատականի է արժանացել։ Հռոմի ամենաականավոր դեմքերից մեկը՝ Կիկերոնը Սենատում արտասանված իր ճառերում Տիգրան Մեծին կոչել է վեհագույն։ Դա Հռոմում քաղաքական գործչին տրվող բարձրագույն գնահատականն էր։ Նրանցից քիչ ուշ ապրած հռոմեացի պատմիչ Պատերկուլոսը Տիգրան Մեծին կոչել է «իր ժամանակի հզորագույն թագավոր» և «թագավորներից մեծագույնը»։ Իսկ մեկ ուրիշ պատմիչ Տրոգոսի խոսքերով՝ նրան մեծարում էին կոչել «Աստված»։ 

Рубрика: Գրականություն 9

Հրաժեշտի գազել

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Ամեն վայրկյան սիրով տրտում ասում եմ ես մնաս բարով.
Բորբ արևին իմ բոց սրտում ասում եմ ես մնաս բարով:

Մնաք բարով ասում եմ ես բոլոր մարդկանց չար ու բարի,
Տանջվող ու որբ Ադամորդուն ասում եմ ես մնաս բարով:

Մնաք բարով ասում եմ ես ընկերներիս` մոտ ու հեռու,
Ոսոխներիս` չար ու արթուն ասում եմ ես մնաք բարով:

Երկնի մովին, կանաչ ծովին, անտառներին խոր ու մթին,
Գարնան ամպին լույս ոլորտում ասում եմ ես մնաք բարով:

Ոսկեշղթա իմ հուշերին, իմ գիշերին, իմ փշերին,
Արտույտներին ոսկի արտում ասում եմ ես մնաք բարով:

Ծաղիկներին դեռ չբացված, դեռ չկիզված հոգիներին,
Մանուկներին վառ-խլրտուն ասում եմ ես մնաք բարով:

Գնում եմ ես մի մութ աշխարհ, հեռու երկիր, էլ չեմ գալու,
Բարի հիշեք ինձ ձեր սրտում, մնաք բարով, մնաք բարով:
Վահան Տերյան

Վերլուծություն
Տերյանը այս բանաստեղծությամբ ուզում էր հրաժեշտ տալ իր աշխարհին, իր շրջապատին, քանի որ գնում էր մի հեռու երկիր, որտեղից չէի վերադառնալու: Ում նա հանդիպում էր ասում էր ՙՙՄնաք բարով՚՚, անգամ չբացված ծաղիկներին: Նա հեռանում էր իրեն հարազատ քաղաքից, իրեն հարազատ մարդկանցից և դժվարությամբ հրաժեշտ էր անում:

Рубрика: Հայոց Լեզու 9, Գրականություն 9

Վահան Տերյան կենսագրություն

Опубликовано автором arpinekhachatryan

Վահան Տերյանը ծնվել է Ախալքալաքի Գանձա գյուղում (1885 թվականին)՝ հոգևորականի ընտանիքում։ 1897 թվականին Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս, ուր սովորում էին այդ ժամանակ իր ավագ եղբայրները։ Եղբայրների մոտ ապագա բանաստեղծը սովորում է ռուսերեն ու պատրաստվում ընդունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարան։ 1899 թվականին Տերյանը ընդունվում է Լազարյան ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի, Ցոլակ Խանզադյանի և այլ՝ ապագայում հայտնի դարձած անձնավորությունների հետ։ Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը 1906 թվականին, այնուհետև ընդունվում Մոսկվայի պետական համալսարան, որից կարճ ժամանակ հետո ձերբակալվում է հեղափոխական գործունեության համար ու նետվում Մոսկվայի Բուտիրկա բանտը։

1908 թվականին Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների «Մթնշաղի անուրջներ» ժողովածուն:
1915 թվականին «Մշակ» թերթում հրատարակվում է բանաստեղծի հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Երկիր Նաիրի» շարքը։

1916 թվականին երևում են Վահանի թոքախտի նշանները։ Գալիս է Կովկաս բժշկվելու, բայց փետրվարյան հեղափոխությունը դրդում է նրան թողնել բժշկվելը և գնալ Պետերբուրգ։ Խորհրդային իշխանության հաստատման առաջին իսկ օրերից դառնում է Ստալինի մոտիկ աշխատակիցը։

1917 թվականի հոկտեմբերին Տերյանը ակտիվորեն մասնակցում է բոլշևիկյան հեղափոխությանը և այն հաջորդած քաղաքացիական պատերազմին։ 
1919 թվականին Տերյանը՝ լինելով Համառուսական Կենտրոնական Գործկոմի անդամ, առաջադրանք է ստանում մեկնել Թուրքիա, սակայն ծանր հիվանդության պատճառով ստիպված է լինում մնալ Օրենբուրգում, ուր և վախճանվում է 1920 թվականի հունվարի 7-ին ընդամենը 35 տարեկան հասակում։